Aby nieść charytatywną pomoc, w pierwszej kolejności trzeba zarejestrować swoją organizację pozarządową. W takim razie jak należy założyć fundację w Krajowym Rejestrze Sądowym? Czy robi się to papierowo, czy elektronicznie i o jakich dokumentach warto pamiętać?
Czym jest fundacja?
Aby fundacja została powołana, musi realizować cele społecznie i gospodarczo użyteczne. Ten rodzaj organizacji pozarządowych posiada osobowość prawną i może zakładać działalność gospodarczą u swojego boku. Najczęściej fundacje skupiają się na takich obszarach, jak ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata, wychowanie, kultura, ochrona środowiska i pomoc społeczna.
Dodatkowo tym, co odróżnia je od innych organizacji non profit, jest obszar, na jakim realizują swoje projekty. Na przykład stowarzyszenia z reguły skupiają się na celach, które dotyczą jedynie lokalnej społeczności, podczas gdy fundacje wykonują je na ogólnopolską czy nawet międzynarodową skalę.
Ile kosztuje założenie fundacji?
Ceny za rejestrację fundacji w KRS mogą się od siebie różnić. Będzie to zależało od tego, czy organizacja pozarządowa ma w planach utworzyć działalność gospodarczą, czy też nie. Jeśli tak, łączny koszt, który trzeba ponieść, by założyć fundację, będzie wynosił 600 zł. Składa się na to 500 zł za wpis i 100 zł za ogłoszenie go w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Z kolei jeśli nie ma takich planów, rejestracja fundacji w KRS będzie kosztować już tylko 250 zł.
Warto też pamiętać, że aby fundacja została powołana, koniecznie trzeba określić fundusz założycielski. Mogą składać się na niego pieniądze, papiery wartościowe oraz rzeczy ruchome i nieruchome przekazane na rzecz fundacji.
Ponadto do rejestracji fundacji należy też sporządzić akt fundacyjny u notariusza. Jednak jego koszt zależy już od maksymalnych stawek taksy notarialnej.
Kto może zarejestrować fundację?
Co ciekawe, w kwestii tego, kto może założyć fundację, nie ma zbyt wielu ograniczeń. W rzeczywistości może dokonać tego zarówno obywatel Polski, jak i cudzoziemiec. Wynika to z art. 2 ust. 1 ustawy, która mówi o tym, że fundację mogą stanowić osoby fizyczne niezależnie od ich miejsca zamieszkania czy obywatelstwa. Zgodnie z tymi przepisami fundatorem fundacji może zostać osoba fizyczna, osoba prawna lub grupa osób.
Tym samym ustawodawca nie przewiduje limitów co do możliwości zakładania fundacji. Każda osoba lub grupa może tego dokonać.
Kim jest fundator w fundacji?
Osobą, która dokonuje rejestracji fundacji, jest jej fundator. Ale co ciekawe, nigdy nie nabywa on jej na swoją własność. Tym samym oznacza to, że fundacja nie ma właściciela. Rola fundatora fundacji kończy się na samej rejestracji fundacji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Dokonuje on złożenia wniosku, zaświadczenia o powołaniu fundacji w formie aktu notarialnego oraz tworzy fundusz założycielski. Poza tym ustanawia także statut fundacji oraz odpowiada za gospodarowanie majątkiem fundacji, bieżące kierowanie działalnością fundacji oraz pełni rolę reprezentacyjną.
Chociaż na tym rola fundatora fundacji mogłaby się skończyć, nie oznacza to, że musi tak być. Co prawda nie ma ustawowego obowiązku, żeby fundator zasiadał w zarządzie. Ale jeśli on sam chce angażować się w funkcjonowanie innego z organów fundacji, istnieje taka możliwość. Należy tylko pamiętać, że informacja na ten temat powinna znaleźć się w statucie fundacji.
Fundacja jednoosobowa i wieloosobowa
Dlaczego ustanowienie fundacji jest aż tak popularne w Polsce? Między innymi dlatego, że jest to dość swobodna forma prowadzenia organizacji społecznych oraz od początku nie wymaga zbyt dużej liczby osób do współpracy. Wygląda to inaczej, niż przy innych rodzajach NGO. Chociażby do założenia stowarzyszenia potrzeba aż 7 osób. Za to fundator może być nawet tylko jeden. Wówczas fundację nazywamy jednoosobową.
Natomiast nic nie stoi na przeszkodzie, aby członków zarządu fundacji było więcej. W fundacjach wieloosobowych występuje zarząd fundacji i rada fundacji. Z kolei przy jednoosobowej istnieje już tylko zarząd fundacji.
Jeżeli jedyną osobą w całej fundacji ma być jej fundator, statut fundacji powinien posiadać stosowną informację, która dopiero umożliwi mu zasiadanie w zarządzie.
Czy fundacja może prowadzić działalność gospodarczą?
Mimo że organizacje społeczne są kojarzone z charytatywną pomocą, nie oznacza to, że nie mogą dokonać rejestracji działalności gospodarczej. Mogą one prowadzić działalność gospodarczą będącą jednym ze źródeł finansowania działań, ale trzeba pamiętać, że istnieją wokół tego pewne ograniczenia.
O tej opcji mówi art. 5 ust. 5 ustawy o fundacjach. Według niego fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, ale w rozmiarach służących do realizacji celów fundacji. Istotne jest też to, że łączna wartość środków majątkowych, które się na nią przeznacza, nie może być niższa niż 1000 zł. Po utworzeniu działalności gospodarczej fundacja widnieje w rejestrze przedsiębiorców.
Pomimo to, że statut fundacji zawiera wszystkie najważniejsze informacje na jej temat, nie ma obowiązku wspominania w nim o planie prowadzenia działalności gospodarczej. Nie zmienia to faktu, że trzeba tutaj pamiętać o kilku zasadach. Między innymi powinna ona służyć tylko i wyłącznie do pozyskiwania środków na realizację celów, które zostały ustalone w statucie fundacji. Do tego nie może ona być głównym obszarem zainteresowania, a raczej jej dodatkiem – uzupełnieniem, które pozwala na pozyskiwanie dodatkowych przychodów, pomagających w dalszych działaniach organizacji. Co więcej, wymaga się również prowadzenia pełnej księgowości na podstawie przepisów Ustawy o Rachunkowości.
Ile czasu jest na rejestrację fundacji w KRS?
Czas składanego wniosku o rejestrację fundacji w KRS wynosi 7 dni od daty złożenia aktu fundacyjnego. Wspomina o tym artykuł 22 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Robi się to drogą elektroniczną lub tradycyjnie.
Rejestracja fundacji krok po kroku
W takim razie, jaką drogę trzeba pokonać, aby dokonać rejestracji fundacji i finalnie złożyć dokumenty potrzebne do jej utworzenia?
Cele fundacji, fundusz założycielski i statut fundacji
Po pierwsze dobrze jest zastanowić się, jakie będą cele fundacji. Jest to zbiór informacji o tym, dlaczego zostanie powołana i jakie będą obszary działalności fundacji. Jej cele powinny być społecznie lub gospodarczo użyteczne, a przy tym zgodne z interesami Rzeczpospolitej Polskiej. Właśnie to wskazuje kierunek, w jakim organizacja będzie działać.
Następnie przechodzimy do ustanowienia funduszu założycielskiego i aktu fundacyjnego. A następny w kolejności jest statut fundacji. Jest to dokument, który dokładnie określa strukturę i działanie organizacji. Konkretne wytyczne na jego temat zostały opisane w art. 5 ust. 1 ustawy o fundacjach. Między innymi powinny znaleźć się w nim dane na temat:
- nazwy,
- siedziby fundacji,
- majątku fundacji,
- celów fundacji
- zasad powoływania członków,
- zakresu działalności fundacji.
Po tym pozostaje już tylko złożenie wniosku do Krajowego Rejestru Sądowego.
Jaki wniosek składa się do Krajowego Rejestru Sądowego?
Jak powinno wyglądać złożenie wniosku do KRS? Aby dokonać samej rejestracji fundacji, potrzebny jest wniosek KRS-W20. Z kolei zgłoszenie członków zarządu fundacji (powołanie władz fundacji) i organu nadzoru wewnętrznego ma miejsce za pośrednictwem KRS-WK.
Dodatkowo jeżeli fundacja będzie prowadziła działalność gospodarczą, potrzebne będzie też złożenie wniosku KRS-WM.
Cały proces rejestracji może mieć miejsce na 2 sposoby: tradycyjnie w wersji papierowej lub elektronicznie. W tym drugim przypadku rejestracja odbywa się poprzez Portal Rejestrów Sądowych.
