Maksymalne wynagrodzenie w fundacji

Czy w fundacji wolno wypłacać wynagrodzenia? Czy członek zarządu fundacji może otrzymywać pensję? A może nawet prezes fundacji charytatywnej? Te pytania pojawiają się często, a odpowiedzi bywają mniej oczywiste, niż się wydaje.

Czym jest fundacja?

Fundacja to osoba prawna, która realizuje cele określone w statucie, najczęściej działające w sferze pożytku publicznego. Może prowadzić działalność odpłatną pożytku publicznego, działalność nieodpłatną, a także działalność gospodarczą. Wszystkie te formy muszą jednak służyć celom statutowym. Zgodnie z ustawą, fundacja działa w zgodzie z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej, a jej cele powinny być jasno określone i możliwe do zrealizowania.

Warto pamiętać, że założenie fundacji wiąże się z obowiązkiem opracowania statutu oraz wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Od tego momentu fundacja nabywa osobowość prawną, co umożliwia jej zawieranie umów, zatrudnianie pracowników czy pozyskiwanie dotacji. Oprócz tego fundacja powinna wyznaczyć organy, takie jak zarząd, a w niektórych przypadkach również radę fundacji, co dodatkowo wzmacnia kontrolę nad jej funkcjonowaniem.

Czy fundacja może prowadzić działalność gospodarczą?

Tak, ale tylko pod warunkiem, że statut fundacji przewiduje taką możliwość, a zyski z działalności gospodarczej są przeznaczane na realizację celów statutowych. Działalność gospodarcza fundacji musi być wyraźnie oddzielona od działalności statutowej, w tym działalności odpłatnej pożytku publicznego. Fundacja, która chce prowadzić działalność gospodarczą, musi zarejestrować ją w odpowiednich rejestrach oraz przestrzegać przepisów dotyczących rozliczeń podatkowych i rachunkowości.

Przykładem może być prowadzenie przez fundację sklepu internetowego w ramach działalności gospodarczej.

Dodatkowo należy wskazać, że fundacja nie może działać jak typowe przedsiębiorstwo. Jej działalność gospodarcza ma charakter pomocniczy i nie może dominować nad celami statutowymi. Przekroczenie tej granicy może prowadzić do zarzutów o działanie niezgodne z prawem. Z tego powodu wiele fundacji ogranicza zakres działalności gospodarczej lub decyduje się na jej prowadzenie poprzez wyodrębnione spółki zależne.

Odpłatna działalność pożytku publicznego a zarobki

W ramach działalności odpłatnej pożytku publicznego fundacja może pobierać opłaty ze swoich usług czy towarów. Jednak nie mogą one przekroczyć kosztów poniesionych na ich świadczenie. To oznacza, że fundacja nie może generować zysku, ale może pokrywać swoje wydatki związane z realizacją projektów, gdzie koszta są pokrywane z przychodów odpłatnej działalności pożytku publicznego.. W tej formie działalności dopuszczalne jest wypłacanie wynagrodzeń osobom fizycznym, takim jak specjaliści czy koordynatorzy projektów.

Istotne jest również to, że działalność odpłatna może być prowadzona bez konieczności rejestracji jako działalność gospodarcza, co jest dużym ułatwieniem dla mniejszych organizacji. Należy jednak szczegółowo dokumentować wszystkie koszty i przychody, aby wykazać brak zysku. Obowiązkowe jest także prowadzenie odrębnej ewidencji księgowej dla tej działalności.

W efekcie fundacja powinna zadbać o przejrzystość w prowadzeniu odpłatnej działalności wraz z właściwą dokumentacją i ewidencją kosztów.

Czy fundacja może mieć zysk przy działalności odpłatnej lub nieodpłatnej?

Nie. Fundacja nie może osiągać zysku w znaczeniu gospodarczym przy działalności odpłatnej pożytku publicznego. Może jednak osiągnąć nadwyżkę przychodów nad kosztami, która musi zostać przeznaczona na realizację celów statutowych. Taka nadwyżka nie może być dzielona między członków zarządu ani fundatorów, co zabezpiecza społeczną funkcję organizacji pożytku publicznego.

W praktyce oznacza to, że fundacja może „zarobić” więcej, niż wyda, ale środki te muszą być ponownie zainwestowane w działania statutowe. Uściślając, jeśli nie chcemy przychodów z działalności gospodarczej przeznaczać na realizację celów statutowych w jakiejś takiej formie, to podlegają one opodatkowaniu podatkiem CIT. Takie działanie pozwala fundacjom stabilnie funkcjonować i planować długofalowe działania. Przejrzystość finansowa w tym zakresie jest jednym z filarów budowania zaufania społecznego i wiarygodności wobec partnerów zewnętrznych.

Wynagrodzenie w fundacji

Wynagrodzenie w fundacji jest legalne, o ile wynika z rzeczywistej pracy na rzecz fundacji i nie narusza zasady racjonalności oraz celowości wydatków. Wynagrodzenia mogą być wypłacane na podstawie umowy o pracę, umów cywilnoprawnych lub kontraktu menedżerskiego. Istotne jest to, aby wysokość wynagrodzenia była adekwatna do zakresu obowiązków, odpowiedzialności oraz sytuacji finansowej fundacji.

Warto zaznaczyć, że każda forma zatrudnienia wiąże się z innym zakresem obowiązków i odpowiedzialności. Przykładowo: umowa o pracę daje prawo do urlopu, ale wiąże się z obowiązkiem odprowadzania pełnych składek ZUS. Umowy cywilnoprawne dają większą elastyczność, ale są mniej stabilne i mogą być trudniejsze do rozliczenia w ramach niektórych grantów publicznych. Dlatego decyzja o wyborze formy zatrudnienia powinna być dostosowana do charakteru obowiązków oraz źródła finansowania danego stanowiska.

Formy zatrudnienia w fundacji

Fundacje mogą zatrudniać pracowników w formie umowy o pracę. Należy przy tym pamiętać o obowiązkach wobec ZUS i urzędów skarbowych. Zobowiązanie to nie zachodzi przy współpracy na zasadach wolontariatu. Dla niektórych stanowisk, jak księgowy czy koordynator projektów finansowanych ze środków publicznych, poleca się umowę o pracę.

W przypadku umów cywilnoprawnych warto pamiętać, że obowiązują inne zasady składek niż w umowie o pracę. Również wysokość minimalnego wynagrodzenia za godzinę pracy jest ustalana odrębnie i podlega waloryzacji zgodnie z danymi Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Dotyczy to także sytuacji, gdy zatrudnienie odbywa się na podstawie umowy zlecenia.

Dla wielu organizacji pozarządowych wybór formy zatrudnienia zależy od źródeł finansowania, zwłaszcza jeśli dotyczą one środków przeznaczonych na realizację zadań w ramach działalności pożytku publicznego. W szczególności fundacje, które prowadzą działalność społeczną fundacji ukierunkowaną na pomoc osobom zagrożonym wykluczeniem, często korzystają z różnorodnych form zatrudnienia, łącząc je z wolontariatem. Chociażby w ramach projektów z zakresu sfery zadań publicznych, możliwe jest łączenie umów cywilnoprawnych z wolontariatem.

Współpraca na zasadzie wolontariatu

Wolontariat jest świadczeniem usług bądź innej formy nieodpłatnej pomocy. Wolontariusze mogą wspierać działalność fundacji w każdym obszarze, w tym zastępować etatowych pracowników. Należy się jednak liczyć z tym, że jakość świadczonych przez nich usług będzie niższa, niż w przypadku pracownika kontraktowego. Wolontariusze powinni być objęci odpowiednim ubezpieczeniem, a współpraca z nimi powinna być potwierdzona pisemną umową.

Warto również mieć świadomość, że wolontariusze, mimo że nie otrzymują wynagrodzenia, mogą mieć zapewnione inne formy wsparcia:

• zwrot kosztów dojazdu,
• ubezpieczenie NNW,
• udział w szkoleniach.

Zwiększają one zaangażowanie i lojalność wolontariuszy. Należy jednak pamiętać, że koszty nie mogą przewyższyć kosztów poniesionych przez organizację w sposób nieproporcjonalny.

Kto może otrzymywać wynagrodzenie w fundacji z działalnością pożytku publicznego?

Wynagrodzenie mogą otrzymywać osoby zatrudnione w fundacji, współpracownicy zewnętrzni, a także członkowie zarządu fundacji, o ile statut to dopuszcza. W przypadku fundacji prowadzącej odpłatną działalność pożytku publicznego wynagrodzenie może być także wypłacane osobom zaangażowanym w świadczenie usług publicznych, o ile nie przekracza ono przeciętnych kosztów poniesionych przez fundację. Taki model jest szczególnie popularny w przypadku realizacji zadań publicznych zleconych przez jednostki samorządu terytorialnego w ramach działalności odpłatnej.

Fundacja może zatrudniać osoby z niepełnosprawnościami, co dodatkowo wiąże się z możliwością pozyskania dofinansowania z PFRON. Warto więc rozważyć taką możliwość przy planowaniu zespołu.

Każda fundacja jako osobowość prawna odpowiada za przestrzeganie przepisów Kodeksu pracy i innych regulacji dotyczących zatrudnienia. W przypadkach umów zawieranych pomiędzy zarządem a pełnomocnikami, istotne jest, że pełnomocnik reprezentuje obie strony zgodnie z zasadami wskazanymi w statucie oraz z zachowaniem zgodności z obowiązującym porządkiem prawnym.

Do tego niektóre stanowiska wymagają szczególnej staranności przy doborze tytułu zatrudnienia. Różnice między umową o pracę a umową cywilnoprawną mogą wpływać na obowiązki w zakresie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z przepisami. Czynności zawodowe muszą być wykonywane zgodnie z prawem i nie mogą prowadzić do obejścia przepisów dotyczących działania fundacji.

Ponadto, w wielu przypadkach konieczne może być odniesienie się do roli i działania zarządu, a także sposobu ich reprezentowania zgodnie z zapisami o imieniu fundacji i składzie zarządu zawartymi w statucie. Fundacje, które planują prowadzenie fundacji w szerszym zakresie, powinny jasno określić rodzaj działalności, jaki zamierzają realizować, a także sposób, w jaki będą prowadzić działalność gospodarczą, jeśli taka została przewidziana.

Wynagrodzenie – co mówi o tym statut fundacji z odpłatną działalnością pożytku publicznego?

To w statucie fundacji, w przypadku obejmowanych stanowisk kontrolnych i zarządczych podmiotu, określa się możliwość zatrudniania i wypłacania wynagrodzeń. Dobrze skonstruowany statut powinien precyzować, czy członkowie zarządu mogą otrzymywać wynagrodzenie, w jakiej formie i w jakich granicach. Warto również zadbać o zapisy dotyczące transparentności wynagrodzeń oraz sposobu ich zatwierdzania przez właściwe organy fundacji.

Dobrą praktyką jest określenie w statucie zasad wynagradzania z uwzględnieniem widełek płacowych, kryteriów oceny efektów pracy oraz ewentualnych dodatków. Taki zapis zwiększa przejrzystość działania organizacji i zmniejsza ryzyko nadużyć.

Statut może również precyzować, czy wynagrodzenia mogą być finansowane z działalności odpłatnej pożytku publicznego lub działalności gospodarczej, jeśli organizacja taką prowadzi.

Umowa z członkiem zarządu fundacji

Zatrudnienie członka zarządu fundacji wymaga szczególnej ostrożności. Umowa powinna być zawierana zgodnie z zasadami reprezentacji i nie może prowadzić do konfliktu interesów. Czasem potrzebna jest uchwała rady fundacji. Dodatkowo, umowa z członkiem zarządu powinna jasno określać zakres obowiązków, sposób rozliczania pracy oraz wysokość wynagrodzenia, tak aby uniknąć wszelkich niejasności.

Przy umowie z członkiem zarządu istotne jest, kto reprezentuje fundację. Jeśli ten sam członek zarządu reprezentuje obie strony, konieczne jest ustanowienie pełnomocnika przez radę fundacji. Taka konstrukcja zapewnia zgodność z przepisami kodeksu cywilnego i uniknięcie nieważności umowy.

Ile zarabiają członkowie zarządu?

Członkowie zarządu fundacji mogą otrzymywać wynagrodzenie, które nie przekracza trzykrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, jeśli statut tak stanowi. W praktyce wiele fundacji stosuje skromniejsze stawki. Przeciętne wynagrodzenie członka zarządu zależy od wielkości organizacji, skali prowadzonej działalności oraz zakresu odpowiedzialności.

Niektóre fundacje decydują się na publikowanie danych o wynagrodzeniach zarządu w swoich raportach rocznych lub na stronach internetowych. Taka praktyka zwiększa przejrzystość i zaufanie darczyńców, grantodawców oraz opinii publicznej.

Czy prezes fundacji może pobierać wynagrodzenie?

Tak, ale pamiętając o przepisach i zapisach statutowych. Wynagrodzenie prezesa nie powinno przekraczać granic rozsądku i musi być proporcjonalne do obowiązków. W przypadku dużych fundacji, które zatrudniają wiele osób i zarządzają dużymi budżetami, wynagrodzenie prezesa może być porównywalne do zarobków w sektorze publicznym.

Wynagrodzenie prezesa powinno być ustalone na podstawie uchwały rady fundacji lub innego ciała nadzorczego. W przypadku fundacji, które korzystają ze środków publicznych, obowiązują dodatkowe zasady przejrzystości i rozliczania.

Ile zarabia prezes fundacji charytatywnej?

To zależy od wielkości fundacji, zakresu działań i skali odpowiedzialności. W większości przypadków wynagrodzenie prezesa oscyluje wokół przeciętnej pensji krajowej. W niektórych organizacjach charytatywnych, szczególnie tych o dużym zasięgu, wynagrodzenia mogą być wyższe, jednak zawsze muszą być uzasadnione i zgodne z przepisami. Dobrą praktyką jest, by fundacja prezentowała informacje o wynagrodzeniach kadry zarządzającej w swoim sprawozdaniu finansowym oraz merytorycznym. Transparentność w tym zakresie buduje zaufanie otoczenia i może zwiększać skuteczność działań fundraisingowych.