Organizacje non profit to bardzo ważna część naszego społeczeństwa. Angażują się i prowadzą akcje na rzecz naszego wspólnego dobra. Ale czym tak właściwie są takie organizacje pozarządowe i co robią?
Organizacje non profit – co to jest?
Organizacja non profit to działalność, która nie działa w celu generowania zysku dla swoich właścicieli, a przeznacza pozyskane środki na swoją misję.
Celem najczęściej jest dobro innych – niesienie pomocy społecznej tym, którzy tego potrzebują lub szerzenie świadomości na temat pewnych problemów.
Tego typu organizacje pozarządowe korzystają z różnego rodzaju wsparcia finansowego. Mogą być nim na przykład dotacje z finansów publicznych, darowizny lub przychody z działalności komercyjnej (o ile jest powiązana z założeniami w statucie).
Charakterystyczne cechy spółki non profit
Chociaż państwo samo w sobie przeprowadza różnego rodzaje działania, mające podobne założenia co spółki non profit, istnieją pomiędzy nimi pewne różnice.
Przeprowadzane projekty są powiązane z celami i założeniami danej organizacji pozarządowej, jakim jest rozwiązywanie problemów społecznych. Mogą one dotykać konkretnych sektorów lub branż, takich jak chociażby kwestie społeczne, edukacyjne, kulturowe czy zdrowotne.
Ponadto dużą rolę odgrywa tutaj zaangażowanie społeczne. To wolontariusze o wspólnych zainteresowaniach pomagają w przeprowadzaniu wszelkich akcji. W ten sposób różnego rodzaju zbiórki sprawiają, że sektor non profit ma ogromne znaczenie dla pożytku publicznego. Mimo to dofinansowanie organizacji non profit może pochodzić także z dochodu z działalności statutowej i gospodarczej związanej z misją organizacji.
Rodzaje organizacji non profit
Natomiast warto wiedzieć, że wyróżniamy wiele rodzajów organizacji non profit. Klasyfikujemy je ze względu na cel osiągania zysku, misję i obszar działania.
Stowarzyszenia
- Dobrowolne zrzeszenie osób fizycznych, które łączą wspólne zainteresowania oraz cel.
- Mogą działać w zróżnicowanych obszarach – od edukacji, opieki społecznej, przez rekreację i kończąc na szerzeniu lokalnej kultury.
- Najczęściej działają w mniejszych miejscowościach i na wsiach.
Fundacje
Fundacje to organizacje non profit, które bazują na okresowym lub jednorazowym przekazaniu osobistego majątku przez założycieli.
Ich głównym celem jest realizacja określonych celów społecznych, edukacyjnych, naukowych lub charytatywnych – najczęściej na szeroką skalę.
Działalność pożytku publicznego
Szczególną kategorią wśród organizacji non profit jest organizacja pożytku publicznego.
Taki status przedsiębiorstwa społecznego pozwala na otrzymywanie 1% podatku dochodowego od osób fizycznych.
Organizacje charytatywne i pomocowe
Skupiają się one na bezpośredniej pomocy osobom potrzebującym – bezdomnym, ubogim czy poszkodowanym. Z reguły oferują jedzenie, schronienie, opiekę medyczną lub wsparcie psychologiczne.
Organizacje religijne
Organizacje religijne to rodzaj organizacji non profit, który skupia się na szerzeniu popularności swojej religii. Mogą również udzielać pomocy charytatywnej i edukacyjnej.
Co robią organizacje non profit – rola sektora non profit
Podstawą istnienia organizacji pozarządowej jest misja. Każda spółka non profit ma swój cel, zgodnie z którym prowadzi swoje działania.
Mogą na przykład zbierać dotacje, prowadzić kampanie edukujące społeczeństwo czy organizować specjalne wydarzenia. Organizacje non profit bardzo często angażują się w projekty długoterminowe, które wymagają determinacji zarówno od strony samej organizacji pozarządowej, jak i społeczeństwa.
Kwestie formalne spółki non profit
W Polsce w głównej mierze przepisy dotyczące organizacji non profit określają przepisy ustawy o organizacjach pożytku publicznego i o wolontariacie. To one określają zasady tworzenia, działania oraz rozliczania się. Więcej na ten temat napisaliśmy w artykule poświęconemu rejestracji fundacji.
Ponadto definiują rodzaje organizacji non profit, a warto wiedzieć, że każda z nich jest traktowana nieco inaczej. Całość dochodu spółki non profit nie może być pobierana przez jej właścicieli. Ustawa mówi, że środki muszą być przeznaczone na realizację projektów i założeń ze statutu.
Co ciekawe, polskie prawo oferuje szereg ulg organizacjom non profit. Na przykład zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) w zakresie działalności statutowej oraz możliwość zwolnienia z VAT dla niektórych rodzajów działalności. To jeden z powodów, dla których trzeci sektor w Polsce prężnie się rozwija.
Kto współpracuje z organizacjami non profit?
Bardzo często organizacje non profit polegają na pracy wolontariuszy oraz wsparciu darczyńców. Zbieranie pieniędzy jest bardzo istotnym elementem realizowania projektów. Natomiast poza tym mogą też prowadzić działania lobbingowe, współpracować z innymi instytucjami publicznymi lub prywatnymi oraz angażować się w działania na rzecz zmian społecznych.
Bardzo popularną formą uzyskiwania dofinansowania jest również branie udziału w otwartych konkursach przeprowadzanych przez potencjalnych sponsorów.
Czy organizacja non profit a organizacja pozarządowa to to samo?
Bardzo często pojęcia organizacja non profit i organizacja pozarządowa używa się na przemian. Chociaż oba terminy są do siebie bardzo zbliżone, występują pomiędzy nimi pewne różnice.
Organizacje non profit stanowią dość szeroką kategorię. Obejmuje ona podmioty, które prowadzą działalność charytatywną i nie generują zysków dla samych siebie.
Z kolei organizacja pozarządowa jest już nieco bardziej precyzyjna. Odnosi się do działalności niezależnych od rządu czy partii politycznych. Są to organizacje, które nie są częścią struktury państwowej ani samorządowej i działają na zasadach dobrowolności i samodzielności.
Znaczenie non profit organizacji
Organizacje non profit często w pewien sposób uzupełniają luki w sektorze publicznym polskiej gospodarki. Wychodzą naprzeciw oczekiwaniom obywateli i poruszają te tematy, które są dość zaniedbane. Stanowią forum i dają możliwość uczestniczenia w działaniach na rzecz spraw, które są im bliskie i ważne.
